Gamma Knife, beyindeki ameliyat edilmesi tehlikeli ve zor olan lezyonları tedavi etmek için odaklanmış bir dizi kesişen gama radyasyonu kullanan ışın tedavisi yöntemidir. Bu teknik, İsveçli bir beyin cerrahı olan Profesör Lars Leksell tarafından icat edilmiştir.

Gamma Knife’ın merkezi gövdesinde, her biri ince bir gama radyasyonu ışını üreten 192 ayrı kobalt kaynağı dizisi bulunur. Odaktaki radyasyonun sonuçta ortaya çıkan yoğunluğu son derece yüksekken, odaktan yalnızca kısa bir mesafedeki yoğunluk çok düşüktür. Bu, komşu sağlıklı beyin dokusunu korurken anormal dokulara yüksek dozda radyasyon verilmesini sağlar. Gamma Knife radyocerrahisinin başarı seviyesi tedavi makinesinin hassasiyeti ve beyindeki anormal dokuların konumunu belirlemek için kullanılan prosedürlere bağlıdır.

Cerrahi işlemler sırasında nöronların hasar görme riski vardır. Bu nedenle gamma knife tekniği uygulanabilir olduğu durumlarda daha az risk barındırdığı için tercih edilen bir teknik olmuştur. Şu anda dünya çapında 300’den fazla Gamma Knife tesisi bulunmaktadır ve her yıl yaklaşık 60.000 hasta tedavi edilmektedir.

Gamma Knife Nasıl Yapılır?

Şu anda Gamma Knife uygulaması iki farklı yöntemle yapılabilmektedir; uygun hastalarda stereotaktik çerçeve yerine maske ile de tedavi planlanabilir. Gama Knife cerrahisi dört aşamalı bir prosedürdür:

(1) Stereotaktik çerçevenin veya maskenin uygulanması,

(2) Görüntü edinme,

(3) Doz planlaması ve

(4) Radyasyon

Gama knife radyocerrahisi aynı gün hem görüntüleme hem de tedaviyi içerir. Başın etrafında iki noktaya lokal anestezi uygulandıktan sonra, çerçeve kafatasına sıkıca tutturulur. Çerçeve yerleştikten sonra MRI ve/veya BT taramaları gibi görüntüleme araçları, beyin tümörlerinin ekli çerçeveyle ilişkili olarak kesin konumlarını tanımlar. Birkaç saat boyunca, radyocerrahi ekibi tanımlanan her lezyon için bireyselleştirilmiş bir ışın tedavisi planı oluşturacaktır. Bu bekleme süresi boyunca yemek yiyebilir, içebilir ve dinlenebilirsiniz.

Radyoterapi planı hazır olduğunda sırtınız bir yatakta başınız gama knife makinesinin içinde olacak şekilde makineye yerleştirilirsiniz. Bu süre zarfında, aldığınız radyasyonu hissedemez, duyamaz veya başka bir şekilde tespit edemezsiniz. Tedavinin ortalama uzunluğu yaklaşık 45 dakikadır. Oda sessiz ve sakin olduğu için hastalar bazen uykuya dalabilmektedir. Genel anestezi uygulanmadığından, hasta hemen eve dönebilir. Sonraki haftalar ve aylarda doktorlar alanı taramak ve tümörün büyümesini izlemek için MRI kullanırlar. En iyi durumda, tümör zamanla büzülür, asla geri dönmez. Diğer durumlarda, bir yara izi kalır veya tümör katlanabilir. Bir tümör bir daha asla büyümezse radyocerrahi “başarılı” olarak kabul edilir.

Ameliyatsız Beyin Tümörü Tedavisi

Gamma Knife yaşı veya kronik sağlık sorunları gibi nedenlerle genel anestezi alması ya da cerrahi işlem yapılması uygun olmayan hastalar için ameliyatsız ve tek seansta beyin tümörü tedavisi imkanı sağlamaktadır.

Gamma Knife Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Işın tedavisi türü olan gamma knife hastanın ve hastalığın durumuna göre aşağıdaki hastalıklarda kullanılabilir.

Beyin Tümörleri

İyi huylu beyin tümörleri üzerinde Gamma Knife oldukça hızlı ve etkili bir tedavi yöntemi olarak tercih edilmektedir. Sadece iyi huylu değil aynı zamanda kötü huylu beyin tümörleri de gamma knife ile tedavi edilebilir.

Meningiom

Beyin zarlarında oluşan bu tümörlererin cerrahi işlemle çıkarılması mümkün olmadığı durumlarda gamma knife ile küçültülmesi ve büyümesinin önüne geçilmesi sağlanmaktadır.

Glial Tümörler

Çevre dokulara zarar veren ve vermeyen türler olarak beyinde gelişen tümörlerdir.  Tüm türlerinde gamma knife tedavi yöntemi olarak kullanılır. Özellikle çevresindeki sağlıklı dokulara zarar vererek büyüyen türlerinde birden çok tedavi yöntemi kullanması gerekebilir.

Hipofiz Tümörü

Hipofiz bezinde oluşarak hipofizin işleyişini engelleyen tümörler Gamma Knife ile tedavi ve tamamen yok edilebilir.

Beyin Kanseri

Diğer kanser türlerinin metastaz yapması ile beyinde görülen veya beyin tümörünün neden olduğu kanser türü olan beyin kanseri için gamma knife etkili bir tedavi yöntemidir.

Arteriovenöz malformasyon (AVM)

Beyin damarlarının gelişimi sırasında oluşan anormalliklerden kaynaklanan bu hastalık Gamma Knife sayesinde cerrahi işleme gerek kalmadan hızlı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.

Trigeminal nevralji

Gamma knife trigeminal nevraljide agriyi dindirmek için başvurulan başarı oranı yüksek bir yöntemdir.

Parkinson

Parkinson hastalarında görülen yoğun titreme belirtisini ortadan kaldırmada Gamma Knife başarılı olan bir tedavi yöntemi olmaktadır.

Epilepsi

AVM gibi hastalıklara bağlı nöbetlerin gamma knife tedavisi sonrasında azaldığı ya da tamamen ortadan kalktığı görülünce, fokal epilepsi vakaları üzerinde de aynı tedavi prosedürleri uygulanmış ve başarı elde edilen vakalar olmuştur. Bu nedenle uygun görülen epilepsi hastaları için de gamma knife bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir.